ناراحتیهای معده میتوانند به دلایل مختلفی رخ دهند و شامل مجموعهای از علائم و مشکلات گوارشی میشوند که هرکدام ممکن است به دلیل یک مشکل خاص یا ترکیبی از چند عامل ایجاد شده باشند. بیماریهای مرتبط با معده و دستگاه گوارش شامل طیف وسیعی از اختلالات هستند که میتوان آنها را به صورت زیر دستهبندی کرد:
_ بیماریهای التهابی
زخم معده
گاستریت
دئودنیت
کولیت ازوفاژیال
_ بیماریهای عملکردی
سندرم روده تحریکپذیر
دیسپپسی
یبوست و اسهال مزمن
_ بیماریهای ناشی از ترشح بیش از حد اسید
زخم پپتیک
رفلاکس اسید معده
_ عفونتهای باکتریایی و ویروسی
عفونت هلیکوباکتر پیلوری
گاستروانتریت ویروسی
_ بیماریهای ناشی از تومورهای معده
پولیپهای معده
_ بیماریهای ناشی از اختلالات ایمنی
بیماری کرون
کولیت اولسراتیو
هر یک از این بیماریها علائم مشخصی دارند و مستلزم بررسی و درمان تخصصی از طریق پزشک متخصص گوارش هستند. تشخیص و مدیریت صحیح این بیماریها اهمیت بسیار زیادی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد.
باکتری معده
یکی از مشکلات شایعی که در گوارش رخ میدهد به علت وجود باکتری معده است شاید برایتان جالب باشد اما جامعه آماری این طیف در سال های اخیر بسیار بالا رفته و منشا دیگر بیماریهای اساسی معده نیز محسوب میشود تا جایی که برای درمان برخی از آنها به جز مراجعه به جراح لاغری چارهای وجود ندارد. باکتری معده به طور کلی به دو دسته تقسیم میشوند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
باکتری هلیکوباکتر پیلوری
این باکتری یکی از شایعترین باکتریهای مرتبط با معده است. هلیکوباکتر پیلوری عامل اصلی زخمهای معده و دوازدهه و همچنین برخی از سرطانهای معده است. باکتری معده در لایه مخاطی معده زندگی میکند و با ترشح آنزیمها و اسیدهای خوردنده سبب تخریب لایه مخاطی معده میشود.عفونت با هلیکوباکتر پیلوری شایع است و در برخی مناطق جهان تا 80 تا 90 درصد جمعیت به آن آلوده هستند.
باکتریهای غیر هلیکوباکتر
برخی از باکتریهای دیگر مانند استرپتوکوک، اشرشیاکلی و لاکتوباسیلوس نیز در معده وجود دارند. این باکتریها معمولاً فرصتطلب هستند و در شرایط طبیعی تأثیر چندانی بر سلامت معده ندارند. اما در برخی موارد مانند تضعیف سیستم ایمنی بدن، میتوانند سبب عفونتهای ثانویه شوند.
روش های درمان باکتری معده
باکتری هلیکوباکتر پیلوری به عنوان یکی از مهمترین عوامل مرتبط با بیماریهای معده شناخته میشود و شناخت این باکتری و چگونگی درمان عفونت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. باکتری ها موجودات زنده ریز هستند که در هر مکان و محیطی زندگی می کنند. اکثر باکتری ها بی ضرر هستند و برای بدن ما مفید می باشند، اما گاهی اوقات باکتری هایی وجود دارند که می توانند به سلامت ما آسیب برسانند. مقابله با این باکتری های بیماری زا یکی از مهمترین وظایف سیستم ایمنی بدن ماست.
درمان باکتریها معمولاً با استفاده از آنتی بیوتیک ها صورت می گیرد. آنتی بیوتیکها داروهایی هستند که قادر به کشتن یا مهار رشد باکتری ها میباشند. آنتی بیوتیکها از طریق دو مکانیسم اصلی عمل می کنند که یکی از آنها مهار سنتز دیواره سلولی باکتری و دومی مهار سنتز پروتئین در باکتری است . با تضعیف یا نابودی این ساختارهای حیاتی باکتری، آنتی بیوتیک ها باعث از بین رفتن یا توقف رشد باکتری می شوند.
انتخاب آنتی بیوتیک مناسب برای درمان عفونت باکتریایی بسیار مهم است. پزشکان با توجه به نوع عفونت، عامل بیماری زا، شرایط بیمار و سایر ملاحظات پزشکی، آنتی بیوتیک مناسب را تجویز می کنند یا در مواردی که فرد دچار بیماری های دیگری از جمله دیابت و فشارخون باشد، جراحی لاغری توصیه میشود . در برخی موارد پیش از شروع درمان، آزمایشات میکروبیولوژیکی برای تعیین باکتری عامل بیماری انجام می شود تا آنتی بیوتیک مناسب تر انتخاب گردد.
متاسفانه استفاده نادرست یا بی رویه از آنتی بیوتیک ها باعث ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی در باکتری ها شده است. این مقاومت موجب افزایش خطر عفونت های باکتریایی و کاهش اثربخشی آنتی بیوتیک ها در درمان می شود. به همین دلیل، استفاده صحیح و مسئولانه از آنتی بیوتیک ها بسیار مهم است.
در کنار درمان با آنتی بیوتیک ها، روش های دیگری نیز برای مبارزه با باکتری ها وجود دارند. استفاده از واکسن ها، تقویت سیستم ایمنی بدن و رعایت بهداشت و در موارد کمی که دچار چاقی و دیابت هستند، تاثیر اسلیومعده را نیز نمیتوان در درمان نادیده گرفت.
واکسن ها از طریق تحریک سیستم ایمنی بدن و ایجاد پاسخ ایمنی، فرد را در برابر ابتلا به بیماری های باکتریایی محافظت می کنند. این امر باعث می شود تا در صورت تماس با باکتری های بیماری زا، بدن بتواند سریعاً آنها را شناسایی و نابود کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می تواند به افزایش مقاومت در برابر عفونتهای باکتریایی کمک کند. این امر از طریق تغذیه مناسب، ورزش، استراحت کافی و مدیریت استرس امکان پذیر است.
رعایت بهداشت شخصی و محیطی نیز نقش مهمی در پیشگیری از انتقال و گسترش باکتریها دارد. شستن مرتب دست ها، رعایت بهداشت مواد غذایی و محیط زندگی از جمله اقداماتی هستند که میتوانند از ابتلا به عفونتهای باکتریایی جلوگیری کنند.
درمان باکتریها با استفاده از آنتی بیوتیک ، واکسن ، تقویت سیستم ایمنی و رعایت بهداشت شخصی و محیطی امکان پذیر است البته در موارد خطرناک نیز امکان جراحی سرطان معده هم وجود دارد و ایمنی حاصل خواهد شد. هر یک از این روشها می توانند در کنار هم به کنترل و مهار عفونتهای باکتریایی کمک کنند. با این حال، استفاده نادرست از آنتی بیوتیکها موجب بروز مقاومت آنتی بیوتیکی شده که خود به یک چالش بزرگ در درمان عفونتهای باکتریایی تبدیل میشود. بنابراین، استفاده مسئولانه و هدفمند از آنتی بیوتیکها در کنار سایر روشهای پیشگیرانه، بسیار مهم تلقی میشود.